NoP  dinsdag OMHP – vrijdag DIA

Tot enkele jaren geleden werd propaganda vooral geassocieerd met de Eerste Wereldoorlog (your country NEEDS you!) en met de mobilisatie van grote massa’s door de fascistische en communistische regimes in de eerste helft van de twintigste eeuw. Propaganda blijkt echter geen verschijnsel uit het verleden te zijn. De berichtgeving in Russische media over de oorlog in Oekraïne wordt in westerse media vaak gekarakteriseerd als pure propaganda, maar als we praten over de media in democratische stelsels wordt de term propaganda maar zelden gebruikt. Het is de vraag of dit terecht is. Berichten over nepnieuws, trollen die sociale media misbruiken, de president van de VS die vooral in zijn ‘eigen’ waarheid gelooft en media die zich gedwongen voelen aan fact checking te doen laten zien dat de betrouwbaarheid van het nieuws in democratische landen niet meer vanzelfsprekend is.

In het programma Nieuws of propaganda? is de symbiotische, maar vaak ook moeizame relatie tussen media, commerce/business en politiek het vertrekpunt. Het nieuws wordt beïnvloed door talloze belangen, zowel door maatschappelijke en economische groepen als, en zeker niet in de laatste plaats, door politieke actoren.

Studenten leren nieuws te zien als een constructie van een werkelijkheid in plaats van een spiegel daarvan. Nieuws onthult, maar kan een sociale werkelijkheid ook verhullen. Verschillende theorieën die de sociale constructie van nieuws kunnen helpen ontrafelen komen aan bod. Zoals theorieën over (1) propaganda, 2) framing/ reframing, en 3) (zelf-)censuur. Verder zal aandacht besteed worden aan het dominant worden van de medialogica en de mediatisering van de politiek en de invloed die dat heeft op het nieuws.

Het programma heeft een sterke praktijkcomponent. Aan de hand van voorbeelden uit de moderne media worden diverse (verschijnings-) vormen van propaganda behandeld. Daarnaast reflecteert het programma op de invloed van (sociale en politieke) marketing en nieuwe media. Studenten leren door het vergelijken van verschillende nieuwsbronnen het beeld en de tekst ‘te lezen’. Hierdoor wordt inzicht gekregen in de factoren die de tekst- en of de beeldselectie bepalen.

Docenten

dr. Philip van Praag
drs. Hilbert Kamphuisen
drs. Jennifer Middleton

Leerdoelen

Nagaan in welke mate propagandatechnieken een belangrijke rol spelen in de huidige samenleving.

Het analyseren van nieuwsberichten als een constructie van de werkelijkheid; het begrijpen van de wijze waarop nieuws tot stand komt en het ontrafelen van de componenten van nieuwsberichten.

Inzicht verwerven in het gebruik van (sociale en politieke) marketing, framing en propagandatechnieken door politieke, commerciële en maatschappelijke actoren.

Verwerven van praktische vaardigheden om bronnenonderzoek te doen en verslag te leggen van een audiovisueel nieuwsfeit in tekst en beeld. Door gebruik van beeld- en tekstanalyse worden studenten bewust van de nieuwsconstructie.

Publiceren van nieuwsanalyse in de vorm van online interactief Digitaal Verhaal (DIV).

Onderwijsvorm

De cursus bestaat globaal uit twee delen, een theoretisch deel en een praktisch deel. Het zwaartepunt van het theoretische deel ligt bij de eerste zeven weken. Tijdens het theoretisch deel van de bijeenkomsten worden nieuws en propaganda aan de hand van beeld, audiovisuele fragmenten en teksten beschouwd vanuit een sociaalwetenschappelijk en politicologische context. Bij de praktische gedeelten gaat het om het diepgaand analyseren van nieuws- en media gebeurtenissen en deze publiceren als digitaal verhaal.