Democratische psychiatrie

Franco Basaglia (1924-1980) was een Italiaanse psychiater in de traditie van de antipsychiatrie. Hij begon zijn carrière op de Universiteitskliniek in Padua waar hij werkte tot 1961 (Tarabochia: 2011). Basaglia werd in die tijd sterk beïnvloed door filosofen als Husserl, Heidegger en Sartre. Na zijn overstap naar het Gorizia’s asylum in 1961 ontwikkelde hij, in de woorden van Tarabochia: “the idea that reforming psychiatry demanded nothing less than the destruction of the psychiatric hospital” (2011: 86).

Met zijn wens het psychiatrisch ziekenhuis te hervormen werd hij tevens de grondlegger van de 'Democratic Psychiatry' beweging. De democratische psychiatrie beweging verzette zich tegen het wegstoppen van mentaal zieken in inrichtingen en andere instituties. Naast het feit dat deze beweging hervormingen in de psychische zorg wilde aansporen, was deze beweging tevens politiek van aard. Basaglia en de mensen die zich bij de beweging aansloten zette zich meer en meer af tegen hoe de samenleving om ging met mentaal zieken en de problematiek in het algemeen.

De beweging kan ook gezien worden als een kritiek op de toenmalige wetenschap. In de samenleving werden door wetenschappelijke standaarden steeds meer mensen buiten gesloten. 'Normaal' zijn vond Basaglia een begrip dat ongewenste tegenstellingen tussen mensen vormde: “On the one hand, discipline is addressed to bodies, in that it aims at controlling individuals outside of the groups they may constitute” (Tarabochia 2011: 87).

Sindsdien voert de democratische psychiatrie beweging een lang gevecht tegen uitsluiting en afzondering van psychiatrische patiënten. Psychiatrische ziekenhuizen zijn volgens de visie van Basaglia een soort gevangenissen die de problemen van patiënten slechts verergeren. Het doel van Democratic Psychiatry is meer aandacht in de mentale zorg voor het individu, waarbij naar de persoon als geheel gekeken wordt in plaats van een aanpak waar men er op gericht is de symptomen te bestrijden. Daarnaast pleit men voor een holistische aanpak, waarbij wordt gewezen op het belang van de sociale context die van grote invloed is op de geestestoestand van het individu. De beweging verzet zich tegen segregatie van groepen mensen, dat kan leiden tot sociaal isolement. Dit is een onwenselijke ontwikkeling in een samenleving die ook ten aanzien van de sociale psychiatrie sterk de nadruk legt op de zelfredzaamheid van het individu.